Samanyolu Galaksisi Nedir? Özellikleri Nelerdir?=

Samanyolu galaksisi, gözlemlenebilir evrendeki yüz milyarlardan biri olan bir çubuklu sarmal gökadadır. Aynı zamanda bizim evimiz.

Diğer galaksiler gibi, Samanyolu da ortak yerçekimi ile birbirine bağlanmış izole bir yıldız ve diğer materyaller topluluğudur. Gökadamızdaki 100 milyar ila 400 milyar yıldıza ek olarak, Samanyolu’nda da benzer sayıda gezegen var. Bazıları güneş sistemlerinin bir parçası ve bazıları serbestçe dolaşıyor. Yıldızların arasında gaz ve toz bulutları olan sayısız bulutsu bulunur. Yıldızlararası gazın büyük çoğunluğu hidrojen ve helyumdur. Bununla birlikte, birden fazla kanıt dizisi en önemlisi, galaksideki malzemenin, görünür nesnelerin yerçekimi tarafından bir arada tutulamayacak kadar hızlı bir şekilde merkezi yörüngede döndüğü Samanyolu’nun kütlesinin çoğunun bir tür maddeden oluştuğunu göstermektedir. Işıkla etkileşime girmez. Gökbilimciler buna karanlık madde diyor ve gerçek doğası tam olarak anlaşılmış değil.

Samanyolu’nu Kim Keşfetti?

Dünya üzerindeki bizim bakış açımızdan Samanyolu galaksisi, gece gökyüzünde kavis çizen bir dağınık ışık şeridi gibi görünüyor. İngilizce adı buradan geliyor: Romalılar buna Via Lactea adını verdiler. Gökbilimciler ve filozoflar, Galileo Galilei onu ilk kez bir teleskopla gözlemleyene ve Samanyolu’nun ışığının sayısız uzak yıldızdan geldiğini bulana kadar Samanyolu’nun doğasını tartıştılar. Yıldızların kendileri, hepsini ayrı ayrı görmek için çok uzaktalar, ancak birleşik ışıkları tanıdık bir grup veriyor.

1900’lerin başına kadar, gökbilimciler Samanyolu’nun evrendeki tüm yıldızları içerdiğini varsaydılar (ya Samanyolu tüm kozmosu dolduracak kadar genişledi ya da sonlu bir boyuttaydı ve sonsuz bir boşlukla çevriliydi). Bununla birlikte, 1920’lerin başlarında, gökbilimci Edwin Hubble’a göre, Andromeda Bulutsusu hakkında ayrıntılı gözlemler yaptı ve  bizden milyonlarca ışık yılı uzaklıkta bulunan kendi yıldız adası başlı başına bir galaksi olduğunu ortaya koydu. .

Samanyolu Neye Benziyor?

Samanyolu galaksisi, nispeten ince, düzleştirilmiş bir disktir. Bu, neden gökyüzümüzde bir bant olarak göründüğünü açıklar. Diskin yönüne baktığımızda Dünyalılar galaksideki tüm yıldızların birleşik ışığını görürler. Diskten uzak bir yöne baktığımızda sadece güneş sistemimize yakın yıldızları görürüz.

Samanyolu’nun üç ana bölümü vardır: Çekirdek, disk ve hale.

Samanyolu diskinin ötesinde, yaklaşık 100.000 ışık yılı yarıçaplı küresel bir bölge olan halesi vardır. Hale, tümü galaktik merkezin yörüngesinde rastgele yönlerde dönen eski yıldızları ve küresel kümeleri içerir. 2019 yılında bir  dergide yayınlanan bir araştırmaya göre, karanlık madde merkezden 400.000 ışık yılı kadar uzağa uzanıyor.

Samanyolu Nerede?

Samanyolu galaksisinin iki büyük uydu gökadası vardır – Büyük ve Küçük Macellan Bulutları – ve düzinelerce daha küçük uydu. En yakın komşumuz, yaklaşık 2,5 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan Andromeda galaksisidir. Bu galaksi, büyük galaksiler arasında bir boşlukla çevrili olan Başak üst kümesi olarak adlandırılan daha büyük bir yapının üyesidir. Bu üst kümenin merkezinde, yaklaşık 54 milyon ışık yılı uzaklıkta 1.000 ila 2.000 galaksiden oluşan devasa bir koleksiyon olan Başak Kümesi yer alır. Başak üst kümesinin kendisinin, Laniakea üst kümesi olarak adlandırılan daha büyük bir yapının parçası olduğu düşünülmektedir.

Samanyolu Ne Kadar Büyük?

Galaksimizin gerçek boyutunu tahmin etmek zor, çünkü onun içinde yaşıyoruz ve tüm gaz ve toz bulutları ona dair gözlemlerimizi engelliyor. NASA’ya göre gökbilimciler, Samanyolu’nun toplam kütlesinin güneşin kütlesinin trilyon katı civarında olduğunu tahmin ediyor. Bu kütlenin çoğu, şimdiye kadar, karanlık madde biçimindedir; yıldızlar galaksinin kütlesinin sadece %1’ini temsil eder ve yıldızlararası gaz sadece %0,1’ini oluşturur.

Samanyolu Hareket Ediyor mu?

Bilim adamları, 2005 yılında,  galaksileri birbirinden uzaklaştıran uzayın genel genişlemesine göre, Samanyolu saniyede yaklaşık 391 mil (saniyede 630 kilometre) hızla hareket ediyor. Andromeda ile çarpışma rotasında iki galaksimiz yaklaşık 5 milyar yıl içinde çarpışacak ve birleşmeye başlayacak. Araştırmalara göre, hem Samanyolu hem de Andromeda, Büyük Çekici olarak adlandırılan yönde birlikte hareket ediyor. Büyük Çekici’nin Laniakea üst kümesi’nin merkezi olduğu düşünülüyor. Ancak yerel evrenin bu bölgesinin gözlemleri zordur çünkü görüşümüzü engelleyen galaktik merkezimizin yönünün ötesindedir.